فتوسل چیست؟ آشنایی با انواع فتوسل و کاربردهای آنها

فتوسل چیست و چه کاربردی دارد موضوعی است که در این مطلب به طور کامل به آن خواهیم پرداخت. این قطعه کاربردهای بسیاری در مشاغل برق و الکترونیک داشته و بسیار مورد استفاده قرار می گیرد. اگر می خواهید به طور کامل با فتوسل، نحوه کار فتوسل، انواع فتوسل و سیم کشی فتوسل   آشنا شوید توصیه می کنیم این مطلب را تا انتها بخوانید.

همچنین در صورتی که می خواهید برق کاری ساختمان را به صورت حرفه ای یاد بگیرید توصیه می کنیم در دوره آموزش برق ساختمان آموزشگاه فنون برق ثبت نام کنید.

فتوسل چیست؟ آشنایی با سیم کشی فتوسل

فتوسل چیست؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم، فتوسل یا LDR یک سنسور نوری با دو پایه است که با برخورد شعاع‌های نور، ولتاژی را تولید می‌کند. با ایجاد این ولتاژ یک مدار قطع یا وصل می‌شود.

فتوسل مقاومتی است که با توجه به شدت و ضعف نورهای تابیده شده به آن، دچار افزایش یا کاهش می‌شود. این افزایش و کاهش مقاومت باعث خاموش یا روشن شدن لامپ‌ها به صورت اتوماتیک خواهد شد.

فتوسل چگونه کار می کند؟

فتوسل با نصب در مراکز برق، در اثر تابش نور در طول روز، ولتاژی را تولید می‌کند. این ولتاژ تولیدی، سبب کاهش مقاومت شده و به یک رله دستور قطع مدار روشنایی معابر را صادر می‌کند. در شب که نور وجود ندارد، در نتیجه فتوسل ولتاژی را تولید نکرده، مقاومت افزایش می‌یابد و دستور قطع مدار روشنایی معابر صادر می‌شود. به این ترتیت روشنایی معابر در شب فراهم می‌شود.

هر یک فتوسل با توجه به آمپر فتوسل و لامپ‌ها، می‌تواند چند لامپ را روشن و خاموش کند. توجه به این نکته که مجموع آمپر لامپ‌ها نباید از آمپر فتوسل بیشتر باشد، ضروری است. در صورتی که لامپ‌ها دارای مجموع آمپر بیشتر از آمپر فتوسل باشند، باعث خرابی فتوسل خواهد شد.

کاربردهای فتوسل چیست؟

در زندگی روزمره و حتی مشاغل و صنایع مختلف از فوتوسل‌ها استفاده می‌شود. برخی از رایج ترین کاربردهای فتوسل عبارتند از:

برای روشن و خاموش کردن خودکار لامپ‌های نصب شده در باغ‌ها و معابر

در برخی از شرکت‌های خودروسازی به منظور روشن و خاموش شدن اتوماتیک چراغ‌های خودرو در تاریکی مانند تونل‌ها

لنز دوربین‌های عکاسی برای تنظیم دیافراگم و شاتر دوربین

سنسورهای تشخیص دود و اعلام حریق

سنسورهای مربوط به بسته نشدن درب‌های آسانسور و پارکینگ

تولید برق از سلول‌های خورشیدی

ایجاد انرژی‌های تجدیدپذیر و مکان‌هایی مانند مرغداری‌ها و مراکز کشت و پرورش قارچ از فتوسل استفاده می‌شود.

✅ یک نکته بسیار مهم فتوسل این است که در زمانی که فتوسل متصل است، هرگز به برد داخل الکترونیکی آن دست نزنید چون جریان برق شهری در آن برقرار است.

حتما بخوانید: علت پریدن فیوز برق ساختمان

انواع فتوسل

در برق ساختمان چند نوع مختلف از فتوسل وجود دارد: فتوسل نوری – فتوسل نجومی – فتوسل تایمردار – فتوسل ساعتی – فتوسل لیزری – فتوسل چهارسیمه.

در ادامه با انواع این فتوسل ها آشنا خواهیم شد.

۱.فتوسل معمولی

فتوسل نوری که به آن فتوسل معمولی هم گفته می‌شود، از این نوع فتوسل‌ها برای روشن شدن اتوماتیک لامپ‌ها در روز و خاموش شدن آن‌ها در شب استفاده می‌شود.

۲.فتوسل معکوس

در صورتی که بخواهید در روز چراغ‌ها را روشن و در شب خاموش کنید، باید از فتوسل معکوس استفاده نمایید. در واقع فتوسل معکوس همان فتوسل نوری است که در شرایط خاص و در صورت نیاز می‌توان آن را تغییر داد تا لامپ‌ها یا دستگاه‌ها در طول روز روشن، و در شب خاموش شوند؛ یکی از مکان‌هایی که از فتوسل معکوس زیاد استفاده می‌شود، مرغداری‌ها هستند.

۳.فتوسل نجومی

فتوسل نجومی یا همان ساعت نجومی بدون نیاز به نور، با یک برنامه کامپیوتری می‌تواند روشنایی و تاریکی محیط را تشخیص دهد. این تنظیمات را می‌توان به صورت دستی تغییر داد تا زمان روشنایی و تاریکی را افزایش یا کاهش دهیم. فتوسل نجومی در تابلوهای برق که نیازی به دریافت نور ندارند، کاربرد دارد.

۴.فتوسل تایمردار

عملکرد فتوسل تایمردار با دو نوع قبلی کاملاً متفاوت است. این نوع فتوسل بدون توجه به تاریکی و روشنایی محیط و فقط با توجه به برنامه‌ای که دستی برای آن تنظیم می‌شود، عمل می‌کند. می‌توان تنظیمات این فتوسل را با توجه به نیازهای لازم، کاملاً شخصی سازی کرد.

۵.فتوسل ساعتی

فتوسل ساعتی تنها برای کنترل روشن و خاموش شدن سیستم‌های روشنایی کاربرد ندارند، بلکه برای کنترلب جریان برق هر سیستم دیگری که نیاز به خاموش و روشن شدن داشته باشد، استفاده می‌شود.

این نوع فتوسل‌ها را می‌توان برای دوره‌‎های مختلف ۱ روزه، ۱ هفته و ۱ ماهه تنظیم کرد؛ در نتیجه در کارخانه‌ها، شرکت‌ها و مراکز بزرگ کاربرد دارند.

۶.فتوسل لیزری

فتوسل لیزری نیز برای کاربری‌های مختلف قابل استفاده است.

می‌توان برای روشن یا خاموش شدن یک صدا، یک منبع نور، یا هر وسیله دیگری باشد. فتوسل‌های لیزری دارای یک منبع نور لیزری هستند. این منبع نور بر روی مسیر مشخصی تمرکز می‌کند که در صورت قطع این مسیر، دستور خاصی به دستگاه تحت کنترل خود ارسال خواهد کرد. از این فتوسل‌ها برای محل‌های حساس و امنیتی صنعتی یا نظامی و … استفاده می‌شود.

۷.فتوسل چهار سیمه

فتوسل چهارسیمه مانند فتوسل نوری است اما دارای یک خروجی بیشتر می‌باشد که می‌توان آن را برای موارد مهم ایمنی و .. استفاده کرد.

حتما بخوانید: استانداردهای برق کشی ساختمان

نحوه تنظیم حساسیت فتوسل چگونه است؟

در صورتی که کلاهک فتوسل را بچرخانید، پتانسیومتر را می‌بینید.

اگر بخواهید حساسیت فتوسل به نور را کم کنید، با استفاده از پیچ گوشتی، پتانسیومتر را به سمت خلاف عقربه‌های ساعت بگردانید. در این صورت باید هوای محیط کاملاً تیره شود تا لامپ‌ها به صورت اتوماتیک روشن شوند.

برای افزایش حساسیت فتوسل باید به سمت ساعتگرد بچرخانید تا با مقدار کم کاهش نور محیط، لامپ‌ها روشن شوند.

آموزش نصب فتوسل

انتخاب محل نصب فتوسل از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است

فتوسل‌ها نباید در مکان‌هایی که شب‌ها در معرض نور هستند، قرار بگیرند؛ چون کارکرد آن‌ها با اختلال روبرو خواهد شد. در صورتی که تعداد زیادی چراغ در محدوده مربوط به محل نصب فتوسل وجود داشته باشد، دیگر فتوسل قادر نخواهد بود تا انرژی و جریان لازم برای لامپ‌های تحت کنترل خود را تأمین نماید.

فوتوسل با یک کلید تک پل و یک سیم نول سیم کشی می‌شود. نصب فتوسل‌ها به دو صورت ۳ سیم و ۴ سیم انجام می‌شود. فتوسل‌های سه سیم دارای یک سیم قرمز، یک سیم مشکی و یک سیم سفید (آبی) هستند. فتوسل‌های چهارسیم دارای یک سیم قرمز، یک سیم مشکی و دو سیم سفید (آبی) هستند.

نصب فتوسل ۴ سیمه به این شکل انجام می‌شود که سیم مشکی باید به صورت مستقیم به فاز باید متصل شود. سیم قرمز از یک طرف به یک سر لامپ متصل می‌شود. دو سیم سفید که نول هستند باقی مانده است سیم سفید از یک طرف به فتوسل متصل شده و سیم  و سیم نول متصل به فتوسل، از سر دیگر لامپ متصل می‌شود.

برای نصب فتوسل ۳ سیمه باید سیم مشکی را به سیم فاز ورودی مدار متصل کرد. سیم قرمز که خروجی فاز و دستگاه فتوسل است، به مدار متصل می‌شود. سیم سفید نیز به نول متصل خواهد شد.

راهنمای سیم کشی فتوسل با کنتاکتور و کلید گردان

برای تأمین میزان جریان مورد نیاز برای روشن یا خاموش شدن چند لامپ با یک فتوسل باید از کنتاکتور استفاده کرد تا فتوسل دچار آسیب یا سوختگی نشود. برای نصب فتوسل با کنتاکتور باید یک سیم نول به دستگاه اضافه کرد. در این صورت فتوسل به کنتاکتور دستور می‌دهد تا چراغ‌ها را روشن یا خاموش کند.

استفاده از کلیدهای سلکتوری کاستوم به همراه فتوسل‌ها به منظور قطع و وصل شدن جریان‌های برق مانند منابع تغذیه، آمپر متر و … کاربرد دارند. سیم کشی کلیدهای سلکتوری مشابه سیم کشی فتوسل‌ها انجام می‌گیرد.

نتیجه گیری

با توجه به تغییرات ایجاد شده در سبک زندگی مردم، تمایل به استفاده از وسایل و تجهیزات با تکنولوژی به روز افزایش یافته است. استفاده کردن از فتوسل یکی از این موارد مهم برای آسایش و امنیت افراد می‌باشد که با صرف هزینه‌ای مناسب می‌توان از آن در جاهای متفاوت استفاده کرد. در این مطلب به این پرسش که فتوسل چیست آشنا شدیم و شما را با انواع و نحوه سیم کشی آن آشنا کردیم.