سه سوته بخاری ماشین رو درست کن!

یکی از مهم‌ترین اجزایی که هنگام رانندگی در زمستان به آن نیاز داریم، بخاری خودرو است. بخاری خودو در زمستان می‌تواند سفر ما را بسیار راحت کند. اگرچه بخاری خودرو پیچیدگی خاصی ندارد، اما دلایل مختلفی می‌تواند باعث خراب شدن و کار نکردن بخاری خودرو شود. توجه داشته باشید که قبل از شروع سفر باید بخاری ماشین خود را بررسی کنید و از عملکرد صحیح آن اطمینان حاصل کنید. برای اینکه بخاری ماشین کار کند لازم است موتور ماشین روشن باشد و گرم شود زیرا وقتی موتور سرد است بخاری کار نمی‌کند. با توجه به این که فصل سرما نزدیک است تقاضا برای بخاری خودرو به بالاترین حد ممکن رسیده است به همین جهت آموزشگاه فنون برق دوره آموزش برق خودرو را با بهترین کیفیت برگزار می‌کند، با شرکت در این دوره شما قادر به تعمیر بخاری خودرو شده و می‌توانید تمامی ایرادات آن را حل کنید. در ادامه با ما همراه باشید تا به بررسی ایرادات معمول بخاری خودرو و روش‌های رفع آن بپردازیم.

بخاری خودرو چگونه کار می‌کند؟

سیستم گرمایش خودروها به سیستم خنک کننده موتور متصل است و از گرمای موتور برای گرم کردن کابین ماشین استفاده می‌کند. از احتراق و اصطحکاک موتور گرمای زیادی در خودر ایجاد می‌شود. اگر این گرما به طور مداوم خنک نشود به موتور آسیب می‌رساند. موتور تمام خودروهای مدرن با مایع خنک کننده که مخلوطی از آب و ضد یخ است خنک می‌شود. ضد یخ برای جلوگیری از یخ زدن آب در روزهای سرد استفاده می‌شود.
یک مبدل حرارتی به نام هسته بخاری در داخل سیستم HVAC خودرو قرار دارد، در واقع هسته بخاری یک رادیاتور کوچک است که به سیستم خنک کننده موتور متصل است. سیستم خنک کننده موتور پر از مایع خنک کننده است که بین موتور و رادیاتور اصلی خودرو در حال گردش است. پمپ آب مایع خنک کننده را از طریق لوله‌های مخصوص در سراسر سیستم به گردش در می‌آورد. هنگامی که موتور سرد است، سوپاپ ترموستات خودرو، جریان رادیاتور اصلی را مسدود می‌کند و تنها زمانی باز می‌شود که موتور به دمای مشخصی برسد. با گرم شدن موتور، مایع خنک کننده نیز با جذب گرمای موتور داغ می‌شود. این مایع وارد رادیاتور شده و قبل از بازگشت به موتور، کاملا خنک می‌شود و این چرخه مدام تکرار می‌شود. بخشی از مایع خنک‌کننده که گرما را جذب کرده است، از طریق شیر مخصوصی که در مسیر بین رادیاتور و موتور قرار دارد، راه خود را جدا کرده و به هسته بخاری ماشین می‌رسد. همانطور که گفتیم هسته بخاری مانند رادیاتور کوچکی است که دارای لوله‌هایی برای گردش مایع خنک کننده و پره‌هایی برای پخش گرما در اطراف کابین است. موتور فن باعث ایجاد جریان هوای گرم در سیستم تهویه مطبوع خودرو می‌شود. این هوا بوسیله کندانسورهای A/C و سپس از هسته بخاری عبور کرده و به دریچه‌های مختلف خودرو توزیع می‌شود. این دریچه‌ها هوای گرم را به داخل کابین خودرو هدایت می‌کنند. میزان گرمای مورد نیاز خودرو را می‌توانید با روشن کردن بخاری و تنظیم دمای آن تعیین کنید.

علت خراب شدن بخاری ماشین چیست؟

بخاری خودرو از جمله ضروری ترین بخش‌های خودرو است که فقدان آن در شرایط آب و هوایی سرد، رانندگی کردن یا نشستن در خودرو را ناخوشایند کرده و باعث اذیت شدن سرنشینان می‌شود. تصور کنید که مشغول رانندگی در فصل زمستان هستید و به جای اینکه حواستان به جاده و خودرو‌های دیگر باشد سرما باعث حواس پرتی و عدم تمرکز شما می‌شود. اینجاست که به اهمیت بالای سیستم گرمایشی خودروی خود پی می‌برید.

مسدود شدن هسته بخاری

از معمول‌ترین دلایل گرفتگی بخاری خودرو، گرفتگی هسته بخاری است. هسته بخاری مهم‌ترین قسمت سیستم خنک کننده خودرو است که به عنوان مبدل حرارتی عمل می‌کند. هسته بخاری اگر سالم باشد به شما این ضمانت را می‌دهد که بخاری خودرو شما به درستی کار خواهد کرد. حال از کجا متوجه شویم که هسته بخاری خراب شده است؟ خراب شدن هسته بخاری نشانه‌هایی دارد که در ادامه به چند مورد اشاره می‌کنیم:

• افزایش دمای موتور
• مه گرفتگی شیشه‌های ماشین
• جریان نامناسب هوا
• خارج شدن گرمای کم از فن
• تخلیه زود هنگام مایع خنک کننده

اما مسدود شدن هسته بخاری نیز دلایل زیادی دارد مثلا زنگ زدگی و خوردگی. در برخی موارد شاهد این بوده‌ایم که با شستشوی هسته بخاری مشکل برطرف شده است. اما اگر با شستشوی هسته نیز ایراد رفع نشد باید نسبت به تعویض آن اقدام کنید.

گرفتگی رادیاتور بخاری

دلیل دیگر گرم نشدن بخاری ماشین به جرم گرفتن رادیاتور و لوله‌های بخاری مربوط می‌شود. به خصوص خودرو‌هایی که بیشتر از سه سال کارکرد دارند. در بیشتر خودرو‌ها شلنگ‌های بخاری به دلیل مجاورت با لوله‌های فلزی خودرو متصل به سیلندر، دچار زنگ زدگی می‌شوند و قطر داخلی آنه‌ا کم شده و در نتیجه جریان آب در رادیاتور بخاری کاهش پیدا می‌کند. گاهی نیز به دلیل عدم استفاده از بخاری در فصل‌های گرم سال لوله‌ها دچار گرفتگی می‌شوند.
راه حل برای رفع این مشکل باز کردن لوله‌ها و شستشوی داخل رادیاتور با مخلوط پنجاه درصد آب جرمگیر و فشار آب است. بعد از انجام این کار یکی از شلنگ‌ها را بالاتر نگه داشته و با استفاده از قیفی کوچک، مخلوطی از جرمگیر و آب داخل آن ریخته و پس از ده دقیقه مشاهده خواهید کرد که جرم و کثیفی که در داخل رادیاتور بوده‌اند از سمت یگر شلنگ بخاری خارج می‌شوند.

خرابی فن بخاری

دلیل دیگر می‌تواند خراب شدن فن بخاری باشد. فن خودرو وسیله‌ای است که گرمای تولید شده را گرفته و آن را از طیق سیستم تهویه به هسته بخاری می‌دمد. اگر این قطعه ایراد پیدا کند، بخاری خودرو به خوبی کار نخواهد کرد. برای رفع این ایراد باید فن را باز و آن را تست کرد سپس عیب‌یابی کرد و دوباره در جای خود نصب کرد.

کم بودن آب موتور

گاهی به دلیل کم بودن آب موتور شبکه گرمایی بخاری نمی‌تواند به درستی کار کند. در این حالت با افزودن آب به سیستم خنک کاری ماشین مشکل برطرف می‌شود. البته قبل آن باید سیستم را هواگیری و نشت یابی کنیم.

باز ماندن ترموستات موتور

یکی دیگر از عواملی که نقش بسیار مهمی در عملکرد سیستم گرمایشی دارد، ترموستات خودرو است. وظیفه ترموستات تغییر مسیر آب موتور است، یعنی زمانی که نیازی به خنک کردن آب نباشد، آب به گردش در داخل و اطراف موتور ادامه می‌دهد و وارد رادیاتور نمی‌شود. هر زمان که دما به حدی برسد که نیاز به خنک شدن داشته باشد، ترموستات به طور خودکار باز می‌شود و به آب اجازه جریان می‌دهد.
گاهی اوقات در زمستان ترموستات برداشته شده و آب همیشه سرد است. این حالت فقط برای هوای گرم مناسب است و در فصل زمستان باعث می‌شود که بخاری، گرمای لازم را تولید نکند. گاهی اوقات ترموستات خراب شده و همیشه باز است. در این شرایط بخاری، گرمای لازم را تولید نمی‌کند، برای رفع مشکل باید ترموستات تعویض و سیستم نشت یابی شود.

جرم گرفتن پروانه‌های واتر پمپ

رسوب و خوردگی روی پروانه‌های پمپ آب، باعث کند شدن یا توقف گردش آب می‌شود، در این حالت بخاری هنگام دور آرام موتور، سرد است و به محض حرکت خودرو و یا بالارفتن دور موتور، گرم می‌شود. در برخی خودروها، پمپ آب توسط واشر سر سیلندر یا سینی جلوی موتور بسته می‌شود. با این نوع اتصال پمپ آب، اگر واشر ضخیم باشد، فاصله پروانه پمپ آب تا کف سیلندر یا سینی موتور افزایش می‌یابد و جریان آب به طرف رادیاتور بخاری کم می‌شود. این مشکل همچنین باعث سرد شدن بخاری در حالت دور آرام می‌شود.

آیا بخاری ماشین باعث افزایش مصرف سوخت می‌شود؟

شاید به علت اینکه کولر خودرو مصرف سوخت را افزایش می‌دهد این تفکر بوجود بیاید که بخاری خودرو هم همینگونه است. اما اینطور نیست!
گرمایی که بخاری از آن استفاده می‌کند در درون موتور و آب موتور وجود دارد و بخاری فقط وظیفه انتقال این گرما به درون خودرو را دارد پس هیچگونه فشار اضافی به موتور وارد نمی‌شود درنتیجه تاثیری در میزان مصرف سوخت خودرو هم ندارد.

بیشتر بخوانید:

راهنمای سرویس و آماده کردن کولر ماشین

۱۲ علت قطع و وصل شدن کولر ماشین و راهکارهای رفع آن

چرا بخاری خودرو بوی نامطبوعی می‌دهد؟

یکی از مشکلات بخاری که ممکن است آزاردهنده باشد ایجاد بوی بد است. این ایراد ممکن است به دو دلیل اتفاق بیوفتد:

• عدم درزبندی مناسب پوست فن

وقتی پوسته فن درزبندی مناسبی نداشته باشد هوای اطراف وارد کابین شده و باعث ایجاد بوی نامطبوع می‌شود. برای رفع این ایراد باید تمامی واشرها و درزها را بررسی کرده و پیچ‌ها را سفت کنید.

• نشت آب از رادیاتور بخاری

برای جلوگیری از نشت آب باید شیلنگ‌های ورودی به سیستم را چک کنیم. سپس باید رادیاتور را تست کرده تا از سوراخ نبودن آن اطمینان حاصل کنیم. در گذشته نقطه سوراخ شده را با لحیم کاری ترمیم می‌کردیم اما امروزه تعمیرکاران ترجیح می‌دهند تا رادیاتور را تعویض کنند.

رفع مشکل بخار کردن شیشه‌های خودرو در زمستان

از مهم‌ترین کاربردهایی که بخاری خودرو دارد حذف بخار آب روی شیشه خودرو است. اگر شیشه خودرو گرم شود بخار آب روی شیشه نمی‌نشیند. برای گرم کردن شیشه جلویی خودرو از دریچه‌های مخصوصی که در زیر شیشه هستند استفاده می‌شود.
برای حذف بخار از شیشه‌های جانبی، دریچه‌هایی روی داشبورد تعبیه شده است که هوای گرم را از بخاری به سمت شیشه‌های جانبی هدایت می‌کند. اما برای حذف بخار از شیشه عقب و آینه‌های بغل به دلیل دور بودن از دریچه‌های سیستم تهویه آن‌ها را با المنت حرارتی گرم می‌کنند و راننده می‌تواند با فشار دادن دکمه، جریانی الکتریکی در المان‌های شیشه عقب ایجاد کند. وقتی شیشه گرم شد بخار آب از آن خارج شود. برای از بین بردن این بخار‌ها، دکمه A/C را روشن کنید. این دکمه فقط مربوط به فصول گرم و استفاده از کولر نمی‌باشد، استفاده از A/C باعث می‌شود که هوای وارد شده به خودرو تهویه شود اما روشن شدن این دکمه باعث روشن شدن کمپرسور تهویه هوا و کاهش رطوبت کابین می‌شود.
در آخر توصیه ما به شما این است که همیشه از مقدار کافی ضد یخ به صورت مخلوط در آب موتور استفاده کنید. ترموستات را به موقع تعویض کنید و از صحت عملکرد فن و نیز تنظیمات سیستم گرماشی مطمئن شوید تا در فصل سرما از گرمای لذت بخش خودروی خود لذت ببرید!