تنظیم موتور خودرو و مراحل انجام آن

دیاگ و تنظیم موتور خودرو از اقدامات مهمی است که برای جلوگیری از فرسوده شدن قطعات و از دست دادن کارایی اصلی، برهم خوردن تنظیمات برق خودرو و … انجام می‌شود. اگر نسبت به تنظیم موتور بی توجهی شود با مشکلات مختلفی روبرو خواهید که در نهایت به اختلالات عملکرد موتور خودرو می‌انجامد. در صورتی که به دنبال یادگیری علائم تنظیم نبودن موتور خودرو و زمان مناسب برای انجام تنظیم کردن موتور هستید، این مقاله را تا انتها مطالعه بفرمایید. به علاقمندان به یادگیری تعمیرات خودرو توصیه می‌کنیم تا در دوره آموزش تنظیم موتور خودرو آموزشگاه فنون برق ثبت نام و شرکت نمایند.

علائم تنظیم نبودن موتور خودرو

یکی از کارهایی که برای افزایش طول عمر مفید قطعات خودرو باید همیشه انجام دهید، سرویس کردن خودرو و بررسی دقیق آن توسط یک مکانیک متخصص است. با چک کردن‌های دوره‌ای خودرو از بروز اشکالات، خرابی قطعات و سیستم‌های مختلف خودرو آگاه خواهید شد و در نتیجه از آسیب رسیدن بیشتر به خودرو جلوگیری می‌شود. بر این اساس، هر فرد باید علائم مشکلات خودرو و همچنین نشانه‌هایی که به معنی نیاز موتور خودرو به تنظیم کردن مجدد می‌باشند را بداند. به همین منظور، در ادامه ۸ علامت مهم تنظیم نبودن موتور خودرو را عنوان کردیم:

۱. روشن شدن چراغ چک خودرو یکی از اولین نشانه‌های لزوم اقدام به تنظیم کردن موتور ماشین به شمار می‌رود.

۲. استارت خوردن خودرو با مشکل روبرو می‌شود و به اصطلاح بد استارت می‌خورد.

۳. شتاب خودرو در زمان فشار دادن روی پدال گاز نسبت به قبل کاهش پیدا می‌کند.

۴. میزان مصرف سوخت خودرو افزایش پیدا خواهد کرد.

۵. خودرو در حالت درجا دچار تکان و لرزش می‌شود.

۶. دمای موتور افزایش می‌یابد.

۷. از موتور خودرو صداهای جدید و غیر عادی به گوش خواهد رسید.

۸. دود سیاه از اگزوز خودرو خارج می‌شود.

در صورتی که متوجه هر یک از این علائم در خودروی خود شده‌اید، حتماً برای تنظیم موتور خودرو اقدام کنید.

مزایا و فوائد تنظیم موتور چیست؟

تنظیم کردن موتور خودرو فواید زیادی دارد که به آن‌ها اشاره شده است:

• طول عمر موتور خودرو افزایش می‌یابد.
• عمر مفید قطعات خودرو مانند قطعات الکترونیکی و مکانیکی افزایش خواهد یافت.
• هزینه تعمیرات خودرو کمتر خواهد شد.
• میزان شتاب خودرو به حد مناسب افزایش پیدا می‌کند.
• مصرف بنزین خودرو کمتر می‌شود.
• عملکرد موتور بهتر خواهد شد.
• صداهای اضافه موتور خودرو از بین خواهند رفت.
• آلاینده‌های کمتری از اگزوز خودرو خارج می‌شود.
• دمای موتور به میزان قابل توجهی کاهش می‌یابد.
• احتراق کامل و درست خودرو در زمان استارت زدن، رخ می‌دهد.

زمان مناسب برای تنظیم موتور خودرو

به صورت کلی بهتر است هر ۳ ماه یکبار خودرو مورد بررسی قرار بگیرد تا تمامی ایرادات آن برطرف شود. درصورتی که دارنده خودرو از خرابی قسمتی از خودرو آگاه نباشد ممکن است ایرادی که با کمترین زمان و هزینه میتوانست حل شود موجب ایجاد خسارات و استهلاک شدید قطعات شده و هزینه زیادی را طلب کند، در نتیجه هرگاه متوجه ایرادی در خودرو شدید نسبت به رفع آن اقدام کنید. تنظیم بودن موتور نیز از اهمیت بالایی برخوردار است، علائمی مانند بد استارت خوردن و سخت روشن شدن خودرو، روشن شدن چراغ چک خودرو، لرزش خودرو هنگام خلاص بودن دنده، کاهش شتاب ماشین، افزایش مصرف سوخت، خروج دود سیاه از اگزوز و ایجاد صدای غیرمعمول از موتور نشان دهنده فرا رسیدن زمان تنظیم کردن موتور است.

مراحل و روش تنظیم موتور ماشین

تنظیم موتور خودرو شامل بررسی قطعات مکانیکی و الکترونیکی از جمله رفع اختلالات مربوط به ایسیو، سنسورهای خودرو، ارتباط و اتصال بین ایسیو و سنسورها، قطع کن پمپ بنزین، سیستم ضد سرقت خودروهای جدید، تعویض فیلترهای خودرو مانند فیلتر موتور، تمیز کردن سوزن انژکتور خودرو و همچنین تعویض شمع ها و … می‌شود.

بررسی سنسورهای خودرو

یکی از اولین مراحل انجام تنظیم موتور بررسی سنسورها و ورودی‌های خودرو است که با دیاگ خودرو که یک دستگاه تنظیم کننده موتور است، انجام شده تا با کد خوانی، مشکلات خودرو تشخیص داده شود.

در صورتی که سنسورها معیوب باشند، باید با تعمیر و یا تعویض آن‎‌ها مشکل برطرف گردد.

سنسور دور موتور از جمله مواردی است که در زمان تنظیم موتور خودرو بررسی خواهد شد. اگر سنسور دور موتور خراب و یا کثیف شود، به دلیل ارتباطی که این سنسور با ایسیو دارد بسیاری از کارکردهای خودرو با مشکل روبرو می‌شود. در صورت مشاهده علائمی مانند قطع شدن پمپ بنزین در زمان استارت خودرو، روشن نشدن خودرو در زمان استارت زدن، اشتباه در نشان دادن میزان دور موتور خودرو باید متوجه خرابی سنسور دور موتور شوید.

حتماً بخوانید: بهترین مشاغل پردرآمد مرتبط با خودرو کدام است؟

بررسی خروجی اگزوز خودرو

با استفاده از دستگاه تنظیم موتور پنج گاز به بررسی اگزوز و نحوه خروج دود و رنگ آن پرداخته و در صورت وجود مشکلات اگزوز خودرو، علت اصلی آن پیدا و برطرف خواهد شد.

تست سنسور اکسیژن

در زمان بررسی اگزوز خودرو باید به سنسور اکسیژن که قبل از کاتالیزور اگزوز قرار دارد، نیز دقت شود. چک کردن کارایی سنسور اکسیژن از طریق دستگاه چهار گاز انجام خواهد شد. از علائم مهم برای خرابی سنسور اکسیژن می‌توان به مواردی مانند استشمام بوی تخم مرغ و یا گوگرد، روشن شدن چراغ چک، مکث و تأخیر در شتاب خودرو، افزایش میزان آلایندگی خودرو و  بالا بودن دور موتور در حالت توقف خودرو اشاره کرد.

بررسی سیستم هوای خودرو

یکی از مراحل روش تنظیم موتور خودرو به رفع مشکلات سیستم هوای خودرو مربوط می‌باشد. در این زمان باید فیلتر هوا را بررسی کرده و در صورت نیاز این قطعه عوض شود. همچنین اگر با چک کردن دریچه هوا و محفظه فیلتر و متوجه کثیفی و خشکی زیاد آن شوید، باید آن‌ها را ابتدا تمیز کنید تا آلاینده‌ها از روی سطوح برطرف شوند و سپس با روغن کاری مناسب آن مشکل سیستم هوا در خودرو را رفع کنید.

یکی دیگر از قطعاتی که در زمان بررسی وضعیت هوارسانی خودرو باید بررسی شود، دریچه گاز خودرو است. اگر دریچه گاز کثیف باشد، با مشکلاتی مانند افزایش میزان مصرف سوخت، تأخیر در فرآیند گاز خوردن خودرو، خاموش شدن خودرو در زمان سردی موتور خودرو، بالا ماندن دور موتور خودرو و تأخیر در زمان پایین آمدن گاز روبرو خواهید شد.

دیاگ سیستم الکترونیک ماشین

جرقه زنی، شمع‌ها و وایرهای خودرو بررسی شده و در صورت لزوم با تعویض آن‌ها مشکل برطرف خواهد شد. اگر میزان مصرف سوخت خودرو بیشتر شد، چراغ چک خودرو روشن شد، شتاب خودرو با کندی و یا به سختی انجام شد، در حالت درجا در خودرو لرزش و صدا تولید شد و همچنین اختلال در روشن شدن و استارت خوردن خودرو مشاهده شد، باید شمع‌های خودرو تمیز و یا تعویض شوند.

حتماً بخوانید: نحوه تعویض صحیح روغن موتور

سیستم سوخت خودرو

اگر پس از بررسی فیلتر بنزین متوجه شدید که فیلتر خیلی استفاده شده و کثیف است باید تعویض شود. پس از آن سوزن‌های انژکتور باید با دستگاه شستشوی انژکتور تست و تمیز و یا در صورت ضرورت تعویض شوند. برخی از دستگاه‌های دیگری که برای شستشوی انژکتور خودرو مورد استفاده قرار می‌گیرند، دستگاه التراسونیک و دستگاه سیلندری هستند که به میزان زیادی این قطعات را تمیز خواهند کرد.

از نشانه‌های مشکلات مربوط به کثیفی و خراب شدن سوزن انژکتور لرزش و صدا در خودرو، کم شدن شتاب خودرو در زمان گاز دادن، ریپ زدن خودرو، افزایش میزان مصرف سوخت، روشن شدن چراغ چک، خاموش شدن خودرو در دور پایین یا حالت درجا و افزایش میزان آلایندگی خودرو هستند.

بررسی و ریمپ ایسیو خودرو

اگر ریمپ دچار اشکال شده باشد، به دلیل اختلالی که در کنترل موتور خودرو رخ می‌دهد دیگر خودرو عملکرد همیشگی خود را نخواهد داشت. اگر تنظیمات ایسیو به هر دلیلی بر هم خورده باشد، باید ایراد نرم افزاری با تنظیم موتور  حل شود.

دیاگ و تنظیم موتور

از آنجایی که اجزای موتور خودرو های امروزی به صورت اسمبل شده میباشد، یکپارچه نیست و همین موضوع باعث فرسایش قطعات موتور میگردد. در همین زمان است که تنظیم موتور خودرو ضروری می شود. اولین نشانه ای که به ما هشدار تنظیم موتور خودرو را میدهد، روشن شدن چراغ چک می باشد. این موضوع می تواند به دلیل خراب بودن سنسورهای ماشین، مشکل در ایموبلایزر، مشکل در سیستم ecu یا قطع ارتباط سنسورها با ecu باشد. از دیگر علائم هشدار برای فرا رسیدن زمان تنظیم موتور ماشین، بد استارت خوردن، لرزش کاپوت هنگام توقف، بالا رفتن مصرف سوخت، کاهش شتاب و سرعت ماشین و خارج شدن دود سیاه از اگزوز می باشد. بدون شک مزیت تنظیم موتور خودرو، کاهش مصرف سوخت، بالا رفتن شتاب ماشین، کاهش صدا و گرما موتور و بهتر شدن عملکرد موتور میباشد.

تنظیم موتور پنج گاز

یکی از روش های نوین برای پیدا کردن عیب و ایرادهای موتور خودرو، تنظیم موتور با دستگاه پنج گاز یا gas analyzer می باشد. همان طور که از اسم آن پیدا است، این نوع از تنظیم موتور خودرو به منظور کاهش گازهای سمی و آلاینده تولید شده توسط موتور میباشد. بدین منظور این دستگاه را به اگزوز ماشین وصل میکنند و با آنالیز گازهای خارج شده از آن، ایرادهای موتور پیدا می شود. با نمایان شدن پارامترها روی دستگاه پنج گاز، متوجه میشوید که هوای خودرو نیاز به تنظیم دارد یا سیستم سوخت رسانی؟ در برخی موارد حتی تنها مشکل از خود اگزوز است که با دستگاه پنج گاز قابل تشخیص است. در تست پنج گاز خیلی از ایراداتی که با چشم و یا دستگاه دیاگ مشخص نمی شود، به راحتی با این تست می توان آن ها را شناسایی و نسبت به رفع آن اقدام کرد.

تنظیم موتور چهار گاز

این نوع تنظیم خودرو معمولا برای افزایش راندمان و شتاب خودرو و اصطلاحا تون آپ ماشین صورت میگیرد. هر دو تنظیم موتور به روش چهار گاز و پنج گاز به قدری دقیق هستند که از آن ها در مراکز معاینه فنی استفاده میشود. البته در تنظیم موتور به روش چهار گاز زمانی بیشتری نسبت به روش پنج گاز مصرف می شود. اما ناگفته نماند که این روش دقیق ترین روش موجود برای تنظیم موتور خودرو میباشد. علت نامگذاری این دستگاه ها، تعداد قابل اندازه گیری گازهای خروجی از اگزوز است که در دستگاه چهار گاز شامل co2، hc، o2 و lambda میباشد.

هزینه تنظیم موتور

اگر از آن دسته افراد هستید که بر این باورند تا هر زمان ماشین کار کند نیاز به تعمیر ندارد، باید بگویم سخت در اشتباه هستید، این باور غلطی است که بین ما ایرانیان جا افتاده است. حقیقت امر این است که سالانه ۲ الی ۴ بار نیاز است که تنظیم موتور خودرو انجام شود. اگر به موقع این کار را انجام دهید، به شما این اطمینان را میدهم که هزینه تنظیم موتور شما، به یک دیاگ زدن محدود شود. البته تنظیم موتور خودرو امری کاملا حرفه ای و زمانبر است. بسته به نظر مکانیک، ممکن است حتی نیاز به چک کردن سیستم سرمایشی نیز باشد. مراحلی که مکانیک برای تنظیم موتور خودرو بعد از دیاگ زدن پیش می گیرد، بدین شرح است:

• از بین بردن خطاهای دیاگ
• شست و شوی کامل دریچه های گاز و سنسورهای فشار و دما
• تعویض شمع و وایرها
• شستن انژکتور
• بررسی رگولاتور سوخت ماشین
• چک کردن آب بندی سوپاپ ها
• بررسی برق ماشین (که معمولا کار برقکار و باطری ساز میباشد)
• بررسی سیستم سوخت رسانی خودرو
• بررسی سیستم خنک کننده ماشین

بسته به نظر مکانیک خودروی شما، انجام هر کدام از مراحل ذکر شده، میتواند شما را متحمل هزینه بیشتر کند. علاوه بر آن شرکت سازنده و مدل ماشین شما نیز در میزان هزینه تنظیم موتور خودرو تاثیرگذار است. واضح است که تنظیم موتور پراید ارزان تر از تنظیم موتور ال۹۰ میباشد. البته اگر آشنایی به نحوه کارکرد موتور خودروی خود داشته باشید، برخی از کارهای ذکر شده را خودتان بدون نیاز به مکانیک، میتوانید انجام دهید تا از صرف هزینه های اضافی جلوگیری کنید.

جمع بندی

در بسیاری از مواقع به دلیل بی توجهی به نشانه‌های مربوط به تنظیم نبودن موتور ماشین اتفاقات و مشکلات بیشتری برای خودرو پیش خواهد آمد که می‌تواند هزینه‌های بیشتری را برای شما ایجاد کند. برای جلوگیری از آسیب رسیدن به خودرو توصیه می‌شود حداقل هر ۳ ماه و حداکثر هر ۶ ماه، یکبار برای سرویس و تنظیم موتور خودرو به مکانیک خودرو و یا نمایندگی مجاز شرکت‌های تولید کننده خودرو مراجعه کنید.