کارکرد ترموستات خودرو چیست؟ علائم و دلایل خرابی

از زمانی که موتور های درون سوز به وجود آمدند و از آن جا که احتراق در داخل خود موتور صورت می گیرد این موتور ها از درون به شدت داغ می کنند و اگر خنک نشوند آسیب دیده و از بین می روند. لذا جهت خنک شدن موتور سیستمی در موتور خودرو تعبیه شده است که بتواند آن را خنک کند. یکی از قطعاتی که نقش اساسی در این سیستم را بر عهده دارد ترموستات می باشد.

ترموستات خودرو قطعه ای ریز است اما نقش بسیار مهمی در سیستم سرمایش و گرمایش خودرو دارد. این قطعه با در دست داشتن دما، عملکرد موتور را راحت تر و همچنین مصرف سوخت را کاهش می دهد و باعث افزایش عمر موتور می شود. ترموستات به صورت اتوماتیک دمای موتور را مانیتور کرده و در حالت بالا رفتن بیش از اندازه دما، سیستم سرمایش را فعال می کند. این قطعه برای سیستم گرمایش خودرو نیز کارایی دارد، با هدایت جریان آب خنک و گرم از بخش رادیاتور در آسایش سرنشینان خودرو سهم بسیار مهمی را ایفا می کند.

کلاس مکانیک خودرو در آموزشگاه فنون برق به صورت صفر تا صد و تحت نظر سازمان فنی حرفه ای برگزار می گردد. برای استعلام قیمت و شرایط ثبت نام با پشتیبانی تماس بگیرید.

در این مقاله قصد داریم تا راجع به اینکه کارکرد ترموستات خودرو چیست؟ علائم و دلایل خرابی آن چه می باشد، صحبت کنیم. در ابتدا توضیح مختصری راجع به “ترموستات چیست“؟ ارائه می کنیم و سپس شما را با سرفصل های مهم این مقاله در مورد کارکرد ترموستات آشنا خواهیم کرد. در آخر نیز تمامی موارد را به صورت جزئی خدمت شما عزیزان توضیح خواهیم داد. پس، تا انتهای مقاله با ما همراه باشید:

روش کارکرد ترموستات خودرو

اصل و اساس کارکرد آن بر این پایه می باشد که درجه حرارت خودرو را در حد نرمال قرار دهد. زیرا اگر درجه حرارت موتور بیش از اندازه بالا باشد باعث اصطکاک زیاد قطعات (قسمت های رینگ و پیستون) در موتور می شود.

اگر درجه حرارت بیش از اندازه پایین باشد باعث می شود اصطکاک موتور بالاتر رفته و یا ساییدگی در قطعات موتور به وجود آید.

در ابتدا بیایید در مورد اجزای خنک کننده خودرو همانند فن خنک کننده، واترپمپ، رادیاتور، شلنگ ها و منبع انبساط صحبت کنیم. پروسه خنک سازی موتور احتراقی خودرو بدین صورت است که زمانی که خودرو را روشن می کنید، واترپمپ شروع به چرخش می کند. واترپمپ بر سر تسمه تایم یا تسمه دینام قرار دارد. زمانی که واترپمپ می چرخد، آب داخل مجرای موتور و اطراف سیلندرها سرکوله شده(چرخش می کند) و بعد از اینکه گرم شد، وارد شبکه های رادیاتور می شود. در این زمان، توسط فن خنک کننده و جریان هوای بیرون، شروع به خنک شدن می کند و مجددا به سمت موتور برمیگردد.

حال، اجازه دهید تا کارکرد ترموستات را به شما توضیح دهیم. توجه داشته باشید که موتور ماشین برای اینکه به راندمان و بهره وری خوبی برسد، باید یک محدوده دمایی خاصی برای آن تعریف شود. اگر موتور خودرو نتواند طبق دمای تعریف شده عمل کند، به طور مثال اگر دما تغییر کند، راندمان و عملکرد آن را به شدت تحت تاثیر قرار خواهد داد. اگر دما پایین بیاید، گرانروی روغن موتور خودرو افزایش یافته و در نتیجه، قطعات متحرک پیشرانه به سختی می توانند به حرکت و یا چرخش درآیند. این امر باعث می شود تا موتور خودرو، آن عملکردی که باید داشته باشد را نخواهد داشت.

ترموستات چیست؟

ترموستات یا دماپای در اصل یک شیر تنظیم حرارتی است که در میان رانشگر و رادیاتور قرار گرفته است. درون ترموستات، یک سوپاپ قرار دارد که به دما حساس است. ترموستات کمک می کند تا دمای موتور خودرو در حداقل زمان ممکنه، به حد استاندارد خود برسد. زمانه که دما استاندارد می شود، سوپاپ ترموستات به صورت خودکار پایین می آید تا مسیری را برای ورود به آب به سمت رادیاتور باز کند. توجه داشته باشید که دمای بهینه جهت بهترین عملکرد خودرو، ۸۵ درجه سانتی گراد است.

ترموستات نقش بسیار مهمی را در خنک سازی موتور خودرو ایفا می کند. وظیفه ترموستات این است که کارکرد و عملکرد موتور خودرو را بهینه سازد. اگر ترموستات خودرو به خوبی عمل نکند، مشکلات فجیعی را برای موتور خودرو به وجود خواهد آورد. عملکرد موتور و ترموستات بدین صورت است که زمانی که ماشین را روشن می کنید، ترموستات عمل می کند. اما اگر با روشن شدن خودرو، ترموستات عمل نکند، موتور داغ شده و این گرما می تواند موتور ماشین را از کار بیاندازد.

نحوه عملکرد ترموستات

• نحوه عملکرد ترموستات بر دو نوع می باشد: ترموستات مکانیکی و برقی
• ترموستات‌های خودرو به دو نوع مکانیکی و برقی تقسیم می‌شوند. ترموستات مکانیکی که به دلیل وجود جیوه در داخل آن، برای خودروها مناسب است. در این نوع، یک محفظه در ترموستات وجود دارد که با توجه به دمای تنظیم‌شده (که معمولاً بین ۷۴-۷۶ یا ۸۲-۸۸ درجه است) و مقدار جیوه داخل آن، عملکرد ترموستات تنظیم می‌شود. وقتی دمای موتور به دمای تعیین‌شده می‌رسد، جیوه به فنری که در محفظه است فشار وارد می‌کند و این فشار باعث می‌شود فنر جمع شده و مدار ورودی آب باز شود.
• ترموستات‌های برقی در خودروهای مدل بالا استفاده می‌شوند. این ترموستات‌ها به‌صورت الکتریکی ورودی و خروجی موتور را کنترل می‌کنند.

اگر ترموستات عمل نکند، چه اتفاقی می افتد؟

این سوال که” اگر ترموستات عمل نکند، چه اتفاقی می افتد”؟ بسیار چالش برانگیز است. چرا که ترموستات خودرو نقش خنک سازی موتور خودرو را دربردارد و اگر ترموستات به خوبی عمل نکند، موتور خودرو خنک نشده و عواقب جبران ناپذیری را به وجود خواهد آورد. اجازه دهید تا در این قسمت به شما عزیزان “علت و علائم خرابی ترموستات” را به صورت کاملا شفاف و گام به گام توضیح دهیم:

دلایل خرابی ترموستات خودرو

دلایل خرابی ترموستات بر چند نوع می باشد:

1. زمانی که بخاری خودرو را روشن می کنید باد سرد زده می شود. این باد سرد به این معنا می باشد که درجه حرارت موتور پایین نرفته، یعنی ورودی ترموستات خودرو به صورت کامل قفل نشده و همچنان مدار ورودی و خروجی شما باز می باشد و گردش آب صورت می گیرد.
2. دلیل دیگر قفل شدن ترموستات این است که درب قسمت فنری یا قسمت درپوش ترموستات به صورت ثابت روی پوسته باقی می ماند و سبب می شود آب گردش نداشته باشد. حتی زمانی که درجه حرارت خودرو بیش از اندازه بالا می رود، همچنان این قسمت باز نمی شود. در این صورت جیوه ای که در این محفظه قرار دارد خاصیت و عملکرد خود را از دست می دهد.
3. قسمت درپوش که مدل های مختلف فلزی و پلاستیکی دارد. در مدل پلاستیکی زمانی خرابی رخ می دهد که درجه حرارت گاز بیش از اندازه بالا رفته و باعث دفرمه شدن درب ترموستات می شود، این مشکل زمانی رخ می دهد که مکانیک یا تعمیرکار خودرو پیچ های نگهدارنده درپوش را بیش از اندازه سفت میکند، که سبب ترک برداشتن هوزینگ می شود و باعث نشتی آب در قسمت محفظه ترموستات می شود.

مهم ترین نشانه خرابی ترموستات و عمر مفید آن

• بالارفتن آمپر و رسیدن به قسمت قرمز رنگ و جوش آوردن خودرو
• نشت رادیاتور خودرو
• اختلال و ایجاد نوسان در آمپر آب
• کاهش دمای موتور
• افزایش مصرف سوخت خودرو
• افزایش مصرف روغن خودرو
• تغییرات دمای کابین
• مشکلات بخاری

بالارفتن آمپر و رسیدن به قسمت قرمز رنگ و جوش آوردن خودرو

یکی از علائم خرابی ترموستات این است که دمای رانشگر افزایش می یابد و مدتی بعد از استارت زدن و کار کردن ماشین، آمپر آب بالا رفته و به حد قسمت قرمز رنگ می رسد. در این زمان، موتور خودرو جوش می آورد. اگر مراقب نباشید، جوش آوردن خودرو می تواند باعث آسیب جدی به سرسیلندرها شود.

نشت رادیاتور خودرو

یکی از عملکردهای ترموستات خودرو این است که مایع خنک کننده را در اطراف موتور به جریان درآورد. اگر این مایع خنک کننده نشتی داشته باشد، ترموستات ماشین باز نشده و آب رادیاتور به بیرون می ریزد و در اطراف ترموستات نشت می کند.

کاهش دمای موتور

یکی از علل خرابی ترموستات خودرو، کاهش دمای موتور است. در این زمان، ترموستات به طور دائمی باز می ماند و باعص کاهش عمر موتور خودرو می شود. همیشه چراغ های چک خودروی خود را بررسی کنید.

افزایش مصرف سوخت خودرو

اگر سیستم پیشرانه موتور خودرو شما به خوبی کار نکند و عملکرد ضعیفی باشد، می تواند مصرف سوخت خودرو را تحت تاثیر قرار دهد. یکی از مقصرین اصلی این مسئله، خراب شدن ترموستات خودرو می باشد.

افزایش مصرف روغن خودرو

اگر ترموستات به خوبی عمل نکند، می تواند باعث افزایش مصرف روغن خودرو شود. بدین صورت که دمای موتور بالا رفته و بالارفتن دمای موتور، روغن تبخیر می شود. اگر دمای موتور کاهش یابد، مصرف سوخت نیز کاهش خواهد یافت.

تغییرات دمای کابین

اگر دمای کابین خودرو به صورت ناگهانی تغییر کند، یکی از علائم خرابی ترموستات خودرو است.

با مشاهده این علائم متوجه خواهید شد که ترموستات به خوبی عمل نمی کند. در نتیجه با تعویض ترموستات می توانید جلوی عواقب جبران ناپذیر را بگیرید. توجه داشته باشید که در برخی مواقع ترموستات فعال شده و همچنان فعال می ماند و دیگر غیرفعال نمی شود. در این وضعیت، مایع خنک کننده رادیاتور که سرد است وارد لوله ها شده و می تواند موتور خودرو را از کار بیاندازد.

مشکلات بخاری

در فصل زمستان ممکن است بخاری خودرو با ایراداتی مواجه شود. بدین صورت که هوای گرم به درستی درون کابین انتقال پیدا نکند. این مشکل یکی از علائم خرابی ترموستات خودرو می باشد.

قفل شدن ترموستات

دلیل دیگر قفل شدن ترموستات این است که درب فنری یا درپوش ترموستات به طور ثابت روی پوسته قرار می‌گیرد و مانع گردش آب می‌شود. حتی زمانی که دمای موتور به شدت بالا می‌رود، این بخش باز نمی‌شود. در این حالت، جیوه موجود در محفظه ترموستات خاصیت و عملکرد خود را از دست می‌دهد.

خراب شدن درپوش ترموستات

درپوش ترموستات که در مدل‌های فلزی و پلاستیکی موجود است، در مدل پلاستیکی زمانی دچار خرابی می‌شود که دمای گاز بیش از حد بالا رفته و باعث تغییر شکل درب ترموستات می‌شود. این مشکل زمانی پیش می‌آید که مکانیک یا تعمیرکار خودرو پیچ‌های نگهدارنده درپوش را بیش از حد سفت کند، که این امر موجب ترک خوردن هوزینگ و نشتی آب در محفظه ترموستات می‌شود.

برداشتن ترموستات ماشین در تابستان

برخی از مکانیک ها و تعمیرکاران خودرو به مشتریان خود پیشنهاد می دهند که ترموستات را به ویژه در فصول گرم، حذف یا یکسره کنند. حذف ترموستات خودرو، کار بسیار اشتباهی است. اگر ترموستات خودرو را حذف و یا یکسره کنید، زمانی که استارت می زنید، جریان آب وارد سیستم خنک کننده بین موتور و رادیاتور می شود. اگر این کار را انجام دهید، عملکرد و راندمان موتور خودرو که تحت یک دمای معین کار می کند، به طور کلی دچار آسیب شده و مختل خواهد شد. چرا که نمی تواند تحت یک دمای استاندارد تعریف شده عمل کند.

اگر راندمان موتور به خاطر حذف ترموستات خودرو پایین بیاید، مصرف سوخت بالا رفته و قطعات خودرو مستهلک خواهند شد. توجه داشته باشید که در اصل این ترموستات است که گردش مایع خنک کننده در رادیاتور خودرو را انجام دهد. اگر ترموستات به خوبی عمل نکند، مایع خنک کننده خودرو نمی تواند از لوله های موتور عبور کند. در نتیجه، دمای خودرو به تدریج افزایش یافته و ممکن است باعث جوش آوردن موتور شود.

علائم خرابی ترموستات کولر پراید

خرابی ترموستات کولر، یکی از مهم ترین مشکلات افرادی است که از خودروی پراید استفاده می کنند. نقش ترموستات کولر پراید، کنترل دما را بر عهده دارد و جلوی کاهش یا افزایش بیش از حد دما را می گیرد. پراید دارای دو ترموستات است: یکی پشت داشبود قرار دارد و یکی دیگر روی اواپراتور پراید نصب می شود. نقش اواپراتور در اینجا بسیار مهم است. اگر دمای آن به صفر درجه برسد، ترموستات فعال شده و کمپرسور خاموش می شود و در نتیجه از یخ زدگی اواپراتور جلوگیری می کند.

علائم خرابی ترموستات پراید

متداول ترین علائم خرابی ترموستات پراید را به شرح زیر مطالعه کنید:

• نشت آب از رادیاتور
• مصرف بیش از اندازه روغن
• مصرف بیش از حد سوخت خودرو
• افزایش یا کاهش دمای بیش از حد

درجه ترموستات انواع خودرو

شناخت انواع ترموستات خودرو و اینکه بدانید از چه نوع ترموستاتی برای خودرو خود استفاده کرده اید، خالی از لطف نیست. برای هرنوع خودرو، ترموستات متفاوتی طراحی شده است. بدین صورت که در برخی خودروهای سواری، درجه دمای ترموستات ۷۵ درجه و برای برخی دیگر، ۸۳ درجه سانتی گراد برای بازشدن ترموستات خودرو در نظر گرفته شده است. بهتر است که هنگام تعویض ترموستات، به انواع ترموستات خودرو توجه کرده و همان ترموستاتی که فابریک خودروی شما می باشد را خریداری کنید.

در شهرهایی که دارای شرایط آب و هوایی بسیار گرم می باشند، درجه ترموستات خودرو ۶۰ درجه سانتی گراد برای ترموستات های خودرو در نظر گرفته شده است. چرا که در این فصول، موتور سریع تر داغ کرده و در این زمان بهتر است، آبی که به سمت رادیاتور جریان می یابد، در دمای ۶۰ درجه ترموستات خودرو را باز کند.

انواع ترموستات خودرو

بهتر است که برای انتخاب نوع ترموستات خودروی خود، موارد زیر را به دقت مورد بررسی قرار دهید و بهترین و بهینه ترین نوع ترموستات خودرو را برای ماشین خود انتخاب کنید.

• انتخاب ترموستات خودرو بر حسب شرایط فصلی
• انتخاب ترموستات خودرو بر حسب سنسورهای مورد استفاده همانند ترموستات های رئوستا، فانوسه ای و بی متال
• توجه به دفعات کارکرد ترموستات: پایه ای، تک مرحله ای و دو مرحله ای
• بر اساس عملکرد ترموستات وصلی و یا ترموستات قطعی
• محل نصب ترموستات: جداری، مستغرق، کانالی و اتاقی

انواع ترموستات خودرو بر حسب ویژگی ها و کارکرد آنها

در این قسمت به توضیح و مقایسه انواع ترموستات ماشین می پردازیم:

مدت زمان استهلاک و تعویض ترموستات خودرو

مدت زمان استهلاک و تعویض ترموستات خودرو بر اساس میزان کارکرد ماشین و گارانتی آن تعیین می شود. پیشنهاد متخصصین در این زمینه است که بعد از ۴۰ هزار کیلومتر و یا بعد از دوسال کارکرد، اقدام به تعویض ترموستات خودروی خود کنید.

اگر ترموستات در دمای بالاتر عمل کند، چه اتفاقی می افتد؟

اگر ترموستات در دمای بالاتر عمل کند، موتور خودرو جوش آورده و در صورت عدم بررسی، واشرهای سرسیلند می سوزند. اگر دمای خودرو بالا برود، چراغ چک و STOP خودرو روشن می شود.

محل قرار گرفتن ترموستات در ماشین

ترموستات در اکثر خودرو های داخلی در قسمت خروجی موتور( قسمت بالاتنه سر سیلندر) نصب می شود.

قرار گرفتن در این قسمت یک سری ضعف و مشکلات خاص خود را دارد. زمانی که در خروجی قرار می گیرد باعث می شود شما همچنان گردش آب داشته باشید و این گردش آب سبب می شود درجه حرارت موتور شما به صورت ثابت نباشد، که یک سری اصطکاک ها و استهلاک هایی برای موتور به وجود می آورد.

اما در اکثر موتور های به روز و خودرو هایی که در ایران طراحی شده اند، ترموستات در قسمت ورودی قرار دارد. قسمت ورودی باعث می شود درجه حرارت موتور خودرو به صورت ثابت باشد.

جمع بندی

همانطور که در مقدمه به آن اشاره کردیم؛، ترموستات اندازه بسیار کوچکی دارد، اما نقش مهمی در کنترل دمای خودرو بر عهده دارد. ترموستات خودرو با کمک حسگر های حرارتی، دمای بالا و پایین موتور را کنترل می کند و در صورت لزوم سیستم گرمایش یا سرمایش را فعال و یا غیر فعال می کند. ترموستات به خودرو کمک کرده تا دمای موتور به حد استاندارد رسیده و عملکرد بهینه ای داشته باشد. زمانی که عملکرد موتور کاهش می یابد، هم دمای آب بالارفته و هم مصرف سوخت و مصرف روغن نیز افزایش خواهد یافت. از اهمیت استفاده از ترموستات ها در خودرو غافل نشوید.

حال که با شرکت در دوره آموزش صفر تا صد مکانیک خودرو در آموزشگاه فنون برق ، بازارکار خود را تضمین کرده و آینده شغلی خود را تضمین کنید. جهت کسب اطلاعات بیشتر در زمینه آموزش مکانیک خودرو، همین حالا با کارشناسان ما تماس بگیرید.