آشنایی مقدماتی با مهارت‌های جواهرسازی

از شغل هایی که در آن به کار گرفتن خلاقیت و ظرافت اهمیت دو چندان دارد، صنعت جواهرسازی است. این صنعت از آن جمله صنایعی است که با یادگیری مهارت های مربوط به آن و تمرین و تکرار های فراوان به راحتی می توان به درآمد های قابل توجهی دست پیدا کرد. طلا و جواهرسازی، جدا از اینکه موجب سرگرمی بوده و لذت بخش است، می‌ تواند فرصت های شغلی بسیاری را ایجاد کند. این صنعت یکی از هنر های مدرن بشمار می‌ رود که فعالیت در این حوزه مستلزم داشتن خلاقیت و ذوق فراوانی است. دوره آموزش طلا سازی و جواهر سازی در آموزشگاه فنون برق برگذار میشود.

در این مقاله سعی بر آن داشتیم تا شما یک آشنایی مقدماتی با مهارت‌ های جواهر سازی کسب کرده و در صورت علاقه مندی آن را دنبال کنید.

تفاوت میان طلا و جواهرات

طلا و جواهر هر دو زیورآلات گران بهایی هستند، اما در موجودیت تفاوت دارند. این تفاوت از این قرار است که طلا به مصنوعاتی اطلاق می‌ شود که تماما از فلز و آلیاژ ساخته شده است اما جواهرات، طلا هایی هستند که در فرآیند طراحی و تولید آن ها از سنگ های با ارزش قیمتی و نیمه قیمتی استفاده می‌ شود. باید این نکته را یادآور بود که گاهی اوقات وزن سنگ هایی که در جواهرات به کار می‌ روند از وزن طلای خود محصول بیشتر است.

نرم افزارهای طراحی طلا و جواهرات

طراحی زیورآلات در سال های گذشته کاملا به صورت دستی انجام می‌ شد، اما امروزه با ورود نرم افزارهای مختلف در این حوزه کار طراحان راحت تر شده و روند طراحی به این صورت پیش می‌ رود.

در ابتدای آشنایی مقدماتی با مهارت‌ های جواهرسازی، شناخت این نرم افزارها خالی از لطف نیست که به شرح زیر می‌ باشد.

• نرم افزار ماتریکس: قابلیت رندرینگ بالا و بسیار نزدیک به واقعیت
• Zbrush قابلیت طراحی ریز ترین جزئیات با رزولوشن فوق العاده بالا
• JewelCAD Pro نرم افزار سه بعدی و قابلیت طراحی در محیط واقعی
• RhinoGold: قابلیت طراحی مدل های بسیار پیچیده به صورت کاملا دقیق

 آماده‌ سازی طلا به چه شکلی انجام می‌ شود؟

قبل از اینکه طلا وارد مرحله ی ساخت شود لازم است که در ابتدا یک سری عملیات بر روی آن انجام شده تا از حالت خامی خارج شود در ادامه به بررسی این مراحل می‌ پردازیم.

مرحله اول، ذوب کردن طلا

در ابتدای آشنایی مقدماتی با مهارت‌ های جواهرسازی، یکی از اساسی ترین و مهم ترین مراحل در آماده سازی طلا ها، ذوب شدن طلا می‌ باشد.

 به سبب همین موضوع، برای ذوب آن به وسایل و تجهیزاتی از قبیل:

• قالب
• دسته بوته
• مشعل کوره یا سرپیک
• همزن به جهت یک دست شدن مواد مذاب
• بوته ها که در وسایزو ابعاد متفاوتی وجود دارند.
• استفاده از وسایل ایمنی نظیر محافظ صورت و عینک
• موم به جهت روان شدن ریژه یا قالب
• اسید بوریک
• پودر تنه ‌کار

مرحله دوم، نوردکاری

در ابتدای آشنایی مقدماتی با مهارت‌ های جواهرسازی، نوردکاری کاربردهای فراوانی دارد. یکی از مهم ترین کاربرد های این فرآیند در آماده سازی طلا، تبدیل کردن شمش ها به ورق و یا سیم های مفتولی است.

 نورد کاری از لحاظ دمایی به دو نوع سرد و گرم تقسیم بندی می‌شود. در نورد کاری گرم قابلیت شکل پذیری بسیار بالا بوده و نورد سرد برای سطوحی که کار آن تمام شده است استفاده می‌ شود. در فرم دادن به طلا و نقره، نوردکاری با چرخ نورد از متداول ترین متدها در این صنعت است.

مرحله سوم، سوهان کشی و اره کاری

در مرحله آخر ساخت طلا، در صورت نیاز اره کاری انجام می‌ شود. سوهان و سمباده نیز در صورت لزوم توسط طلاساز به طور کامل انجام گرفته و در صورتی که خطوط ریز بر روی سطح طلا ایجاد شده باشد، از روش پرداخت، جلا کاری انجام می گردد. در آخرین مرحله از فرآیند آماده سازی طلا، اره کاری ها صورت می‌ گیرد.

 استفاده از سوهان  نیز در صورت تشخیص طلا ساز انجام گرفته و زمانی که خطوط ریز بر روی سطح طلا ایجاد شده باشد، به وسیله روش پرداخت، جلا کاری آن صورت می‌ گیرد.

آشنایی با مهارت های لازم برای جواهرسازی

به دلیل تنوع بسیار بالایی که طلا جواهرات دارند، مهارت های مورد نیاز برای ساخت آن ها نیز گسترده بوده و ممکن است گیج کننده باشد. در ابتدای آشنایی مقدماتی با مهارت‌ های جواهرسازی، سعی کرده ایم تا برخی از تکنیک های مهم و رایج را برای شما گردآوری کرده و به معرفی آن ها بپردازیم.

قلم زنی طلا و جواهرات

می‌ توان گفت قلم زنی در زیورآلات، هنر ایجاد نقش و نگار های گوناگون و کنده کاری های ظریف روی فلزات به خصوص طلا می‌ باشد.

 در این روش به کمک یک قلم و چکش با زدن ضربه بر روی فلز، نقش های ظریف و زیبایی ایجاد می‌ کنند. ابزارهای مورد استفاده آن قیرآب‌ کنی، پرگار، چکش و انواع سنباده ها است. تکنیک قلم زنی شامل انواع مختلفی می‌‌ باشد که هر کدام در شرایط خاصی استفاده می‌ شوند که شامل:

• برجسته کاری و نیمه برجسته کاری
• حکاکی
• مشبک کاری
• ریزه قلم زنی

مهارت مخراج کاری در طلا و جواهر

از دیگر تکنیک های ویژه در ابتدای آشنایی مقدماتی با مهارت‌ های جواهرسازی، تخصص مخراج کاری است که به آن مرصع کاری نیز می‌ گویند.

 به بیان دیگر به آخرین مرحله تولید زیورآلاتی که از جنس های فلز و سنگ هستند، مخراج کاری گویند.

 مراحل قراردادن سنگ های قیمتی بر روی فلزات گران بها بسیار دقت و تمرکز بالایی نیاز دارد که در این مرحله بعد از تراش خوردن جواهر و آماده شدن پایه کار انجام می‌ گیرد. مخراج کاری نیاز به تمرکز، دقت و حساسیت بالا دارد چرا که دارای ظرافت بسیار است.

آبکاری

آبکاری طلا و جواهرات فرآیندی است که در آن بر روی فلزاتی نظیر طلا و نقره یک لایه طلا رسوب کرده و با طی شدن یک سری واکنش های شیمیایی، آبکاری صورت می‌گیرد. این نکته را باید ذکر کرد که آبکاری تنها با استفاده کردن از طلا انجام نمی‌ شود، بلکه از فلز های براقی نظیر رادیوم هم می‌ توان به نام روکش طلا استفاده کرد.

 آبکاری نیز همانند قلم زنی دارای روش های گوناگونی است نظیر:

• آبکاری طلای تزیینی
• آبکاری طلای اسیدی
• آبکاری طلای سولفیدی
• آبکاری طلای آلیاژی
• آبکاری ماژیکی

گوهر تراشی در طلا و جواهرات

در آشنایی مقدماتی با مهارت‌ های جواهر سازی، گوهر تراشی که یک هنر بسیار مهم و مهارت قابل توجهی است، به تراشیدن سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی و سپس نشاندن آن بر روی طلا گفته می‌ شود.

 فرآیند گوهر تراشی شامل انواع مختلف تراش هندسی، دامله کابوشن می‌شود. ابزار و تجهیزات مورد نیاز برای این مهارت شامل:

• دستگاه تراش الماسه
• دستگاه برش سنگ
• دستگاه پرداخت
• دستگاه سنباده
• دستگاه فرز
• دستگاه براق کننده
• مته الماسه برای ایجاد طرح بر روی سنگ ها
• انواع سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی
• ابزار حفاظتی نظیر عینک و گوشی

ملیله سازی

ملیله سازی از هنری ترین و دشوار ترین روش ها در صنعت طلا و جواهرسازی است که کسب مهارت در آن بسیار ارزشمند است. فرآیند ملیله سازی در صنعت طلا و جواهرات، در واقع فرم دادن اولیه طلا و سایر فلزاتی است که از طریق فرایند نوردکاری و ساخت و تثبیت سیم ها، در نهایت ظرافت و زیبایی به دست می‌آید. هنر ملیله کاری غالبا به دو شکل ملیله سازی با نقره و ملیله سازی با طلا انجام می‌گیرد.

کلام پایانی

در این مقاله سعی کردیم تا یک آشنایی مقدماتی با مهارت‌ های جواهرسازی را به شما عزیزان عرضه و تا حدودی شما را با این هنر زیبا و پردرآمد آشنا کنیم.

طلاسازی یکی از هنر های بسیار ارزشمند و قدیمی است که فعالیت در این حوزه تحت عنوان یک طلاساز نیازمند داشتن مهارت های کافی، خلاقیت و صبر و حوصله فراوانی است. بدیهی است که شما برای اینکه بتوانید یک طلا ساز خوب و موفق شوید، باید مهارت های مورد نیاز آن را فراگرفته تا در این زمینه حرفی برای گفتن داشته باشید.