انواع سیم پیچی موتور + ابزار سیم پیچی موتور

به سیم پیچی های هادی الکتریکی در موتور که بین محفظه و روتور قرار دارد، سیم پیچی می گوییم. به عبارت ساده، وقتی به یک موتور الکتریکی جریان الکتریکی می‌دهیم، آهنربایی در آن ایجاد می شود و به کمک همان آهنربا، روتور موتور می چرخد. این کار با کمک یک موتور سیم پیچ امکان پذیر است. در این مقاله به معرفی سیم پیچی موتور انواع سیم پیچی ها و همچنین ابزار سیم پیچی موتور می‌پردازیم.همچنین جهت افزایش مهارت آموزی برای شرکت در دوره آموزش سیم پیچی موتور فقط کافیست ثبت نام کنید! اگر شما علاقه مند به یادگیری حرفه ای پر درآمد هستید پیشنهاد می‌کنیم در دوره آموزش سیم پیچی موتور شرکت کنید!

سیم پیچی موتور چیست؟

تعریف سیم‌پیچ موتور الکتریکی این است که سیم‌پیچ‌های یک موتور الکتریکی، سیم‌هایی در داخل سیم‌پیچ‌هایی هستند که معمولاً به دور یک هسته مغناطیسی آهنی انعطاف‌پذیر پیچیده می‌شوند که قطب‌های مغناطیسی را تشکیل می‌دهند و در عین حال توسط جریان تقویت می‌شوند. ماشین های الکتریکی در دو پیکربندی اصلی قطب میدان مغناطیسی، قطب برجسته و همچنین قطب غیر برجسته وجود دارند.

در ماشین پیکربندی قطب برجسته، قطب میدان مغناطیسی را می توان با یک پیچ سیم پیچ تقریباً در زیر سطح قطب بوجود آورد. در یک پیکربندی قطب غیر برجسته، سیم پیچ را می‌توان در شکاف های روی سطح قطب پخش کرد. یک موتور قطب سایه دار شامل سیم پیچی است که در اطراف قطعه قطب قرار می‌گیرد که فاز میدان مغناطیسی را حفظ می کند. برخی از انواع موتورها شامل رساناهایی با فلز ضخیم‌تر مانند ورق‌های فلزی هستند، در غیر این صورت میله‌ها معمولاً مسی و در غیر این صورت آلومینیومی هستند. و معمولاً توسط القای الکترومغناطیسی نیرو محور هستند.

سیم پیچی موتورهای تک فاز در اماکن مسکونی و سیم پیچ موتورهای سه فاز بیشتر در بحث های صنعتی استفاده می شود. باز کردن موتورها، استخراج اطلاعات، پیچیدن و سرهم کردن قطعات آن نیاز به ابزار خاصی دارد که در ادامه با ابزارهای لازم برای سیم پیچی موتور و عملکرد آنها آشنا می شویم

انواع سیم پیچی موتور

انواع سیم پیچی های موتور به دو نوع زیر تقسیم بندی میشود. اجازه دهید تا هرکدام از انواع سیم پیچی موتور را در قسمت زیر برای شما عزیزان تشریح کنیم:

• سیم پیچ استاتور
• سیم پیچ روتور

سیم پیچ های آرمیچر به انواع زیر تقسیم بندی می شوند:

• سیم پیچ باز
• سیم پیچ بسته
• سیم پیچ گرم
• سیم پیچ درام
• سیم پیچی مجاور (Lap)
• سیم پیچی موجی

سیم پیچ استاتور از انواع سیم پیچی الکتروموتور

در موتورهای الکتریکی نوعی سیم پیچی موتور داریم که روی قسمت ثابتی مانند استاتور قرار دارد. در موتورهای القایی، این نوع سیم پیچی موتور در شکاف های بریده شده در هسته استاتور قرار گرفته است. شکاف هسته استاتور سیم پیچ موتور سه فاز, سیم پیچ استاتور را حمل می‌کند. میتوان این سیم پیچ را با منبع تغذیه سه فاز AC عرضه شود. سیم پیچ موتور بسته به نوع راه اندازی در سه فاز ستاره یا مثلث متصل می‌شود. در موتورهای DC، یک شار مغناطیسی ثابت در دستگاه ایجاد می شود، اما در موتورهای القایی، یک میدان مغناطیسی دوار در موتور ایجاد می شود.

یک موتور همانند قفس سنجابی می‌تواند توسط استاتور ستاره به مثلث در مسیر قرار گیرد پس استاتور موتور می‌تواند در مثلث متصل شود. موتور القایی ۳فاز حلقه لغزش با گنجاندن مقاومت‌ها در حال پیشرفت است، بنابراین سیم پیچ استاتور موتور القایی حلقه لغزش را می‌توان به صورت ستاره و یا به صورت مثلث مرتبط کرد.

سیم پیچ روتور

روتور به معنای چرخاندن است که قسمت چرخان موتور نیز دارای سیم پیچی است و به عنوان سیم پیچ آرمیچر عمل می کند. سیم پیچ روتور در موتورهای DC از منبع DC، در موتورهای القایی از طریق اتصال کوتاه و در موتورهای سنکرون از منبع DC برای تولید میدان مغناطیسی تغذیه و استفاده می کند. در سیم پیچ دور یا روتور تعداد سیم پیچی ها در قسمت های مختلف و همچنین، تعداد سیم های مثبت و منفی یکسان است و خطوط موازی و قطب ها به طور یکسان و مشابه به یکدیگر اتصال می یابند. از سیم پیچی روتور که از سه بخش ساده و دوبلکس و سه تایی تشکیل شده، برای ماشین های ولتاژ پایین و جریان بالا استفاده می شود.

سیم پیچ آرمیچر

یکی از انواع سیم پیچی الکتروموتور، سیم پیچ آرمیچر است که یک سیم پیچ اصلی است که از گشتاور الکترومغناطیسی تشکیل شده است. عملکرد این نوع سیم پیچی در موتورهای الکتریکی بدین صورت است که با شار مغناطیسی در تعامل است که این شار از طریق آهنرباهای دائمی یا الکتریکی برای تولید گشتاور در روتور تولید می شود. عملکرد سیم پیچ آرمیچر بدین صورت است که یک نیروی محرکه الکتریکی را القا می کند و از گشتاور الکترومغناطیسی برای چرخاندن روتور و شفت استفاده می کند.

از سیم پیچ آرمیچر برای موتورهای الکتریکی، موتورهای جریان مستقیم و جریان متناوب و برای تولید انرژی در ژنراتورها استفاده می شود.

مقایسه دو نوع سیم پیچ: سیم پیچ باز و سیم پیچ بسته

از انواع دیگر سیم پیچی موتور آرمیچر می توان به دو نوع سیم پیچ باز و سیم پیچ بسته اشاره کرد. در این قسمت به مقایسه این دو نوع سیم پیچ موتورهای الکتریکی می پردازیم:

سیم پیچ گرم و سیم پیچ درام

از انواع دیگر سیم پیچی موتور آرمیچر می توان به دو نوع سیم پیچ گرم و سیم پیچ درام اشاره کرد. سیم پیچ گرم به طور متناوب در اطراف سطح بیرونی و داخلی پیچیده شده و بر روی هسته استوانه ای یا حلقه ای قرار می گیرد. از سیم پیچی گرم برای آرمیچرهای قدیمی استفاده می شود.

از سیم پیچ درام که از دو لایه یا چند لایه تشکیل شده است، در ماشین های بزرگ و قدرتمند استفاده می شود. این نوع سیم پیچی به طور متناوب در اطراف شکاف های آرمیچر پیچیده می شود و هادی ها درون آن قرار می گیرند.

سیم پیچ مجاور یا lap از انواع سیم پیچی الکتروموتور

سیم پیچ lap یا سیم پیچ مجاور یکی از انواع سیم پیچ آرمیچر است. اتصال سیم زمانی انجام می‌شود که خطوط و قطب ها به روشی مشابه به هم متصل شوند. انتهای هر سیم پیچ آرمیچر به کموتاتور متصل می شود. تعداد برس ها در سیم پیچ برابر با تعداد خطوط موازی است. آنها به طور مساوی به دو سیم پیچ قطبی مثبت و منفی تقسیم می شوند. کاربردهای سیم پیچی lap عمدتاً در ماشین های جریان بالا و ولتاژ پایین است. این سیم پیچ ها به سه نوع سیمپلکس، دوبلکس و تریپلکس دسته بندی می شوند.

سیم پیچی موجی

سیم پیچ موجی یکی از انواع سیم پیچ آرمیچر است که در موتورهای DC کاربرد دارد. سیم پیچ موج از خطوط موازی بین دو برس مثبت و منفی تشکیل شده است. قسمت انتهایی سیم پیچ آرمیچر اولیه ممکن است در فاصله ای به قسمت ابتدایی کموتاتور سیم پیچ آرمیچر بعدی متصل شود. هادی ها در این نوع سیم پیچی را می توان به دو خط موازی در یک قطب دستگاه متصل کرد. تعداد پورت های موازی در سیم پیچی موجی می تواند برابر با تعداد برس های مورد استفاده برای ماشین های ولتاژ بالا و جریان کم باشد.

هسته روتور قفس سنجابی از یک هسته آهنی استوانه ای تشکیل شده است که دارای یک شکاف منحنی در سطح بیرونی که هادی‌های آلومینیومی یا مسی روی آن است. آنها در انتها با استفاده از حلقه های مسی یا آلومینیومی متصل می‌شوند

سایر انواع سیم پیچی موتور

سیم پیچ موتور توزیع شده

سیم پیچ توزیع شده از انواع سیم پیچی موتورهای الکتریکی است که در ساختار آن، تمام پیچ های سیم پیچ در چند سیم پیچ از مس عایق‌شده یا در برخی موارد سیم آلومینیومی تنیده شده اند و در میان شکاف های توزیع شده در امتداد شکاف هوا قرار می گیرند تا به تولید گشتاور موتور کمک کنند. زمانی که تعداد قطب ها با تعداد شیارها برابر نباشد، از سیم پیچی توزیع شده استفاده می کنیم. سیم پیچ موتور توزیع شده ۳ فاز رایج ترین سیم پیچ موتورهای AC می باشد که از نمونه های آن می توان به سیم پیچی های آرمیچر موتورهای القایی و موتورهای سنکرون اشاره کرد.

سیم پیچ متمرکز از از انواع سیم پیچی الکتروموتور

سیم پیچ متمرکز از پیچاندن چندین دور سیم هادی ایجاد می شود که به صورت سری هستند و از یک سیم پیچ منفرد با چندین پیچ تشکیل شده اند. تمام پیچ ها در این نوع سیم پیچی دارای محور مغناطیسی یکسانی هستند که از یک تعداد یکسان شیار و قطب برخوردارند و از یک سر بسیار کوچک در بالا و پایین موتور الکتریکی تشکیل شده است. کاربرد سیم پیچ های متمرکز در موتورهایی مانند سنکرون است که دارای طول محور کوتاه و قطر زیاد هستند.

انواع سیم پیچی موتورهای الکتریکی موتور از نظر فاز

سیم پیچی موتور از نظر فاز به قسمت های زیر تقسیم می شود:

روش های سیم پیچی موتور

روش های سیم پیچی موتور را در این قسمت مطالعه کنید:

• سیم پیچی یک طبقه: داخل هر شیار استاتور یک کلاف قرار می‌ گیرد.
• سیم پیچی دو طبقه: دو کلاف سیم‌پ یچ مختلف در هر شیار قرار دارد.
• سیم پیچی متحدالمرکز: کلاف‌ ها را در اندازه‌ های نامساوی پیچیده می شوند.
• سیم‌ پیچی گام کامل: گام قطبی و گام سیم‌ پیچ با یکدیگر برابری می‌ کنند.
• سیم پیچی گام کسری: مقدار گام سیم‌ پیچی از گام قطبی کمتر است.
• سیم پیچی زنجیری: کلاف‌ ها به صورت مساوی پیچیده می‌ شوند.

ابزار و لوازم مورد نیاز برای سیم پیچی موتور

در این قسمت قصد داریم تا شما را با ابزار و لوازم مورد نیاز برای سیم پیچی موتور آشنا کنیم. پس، با ما همراه باشید.

• سیم لاکی
• حلال لاک
• وارنیش
• میکرومتر
• نخ سربندی بزرگ
• مشعل
• اسکنه و یا ابزاری برای برش سیم پیچ قبلی
• پولی برای یاتاقان
• انواع آچار
• چکش
• انواع پیچ گوشتی
• اسپری روان کننده
• سیم مسی از ابزار سیم پیچی موتور
• سیم آلومینیومی
• کاغذ عایق از ابزار سیم پیچی موتور
• انبردست از ابزار سیم پیچی موتور
• دستگاه برش کویل سیم پیچ استاتور
• سیم پیچ مسی سلب اسکنه
• دیسک های برش برای استاتور یا روتور
• دستگاه کویل کش دستی از ابزار سیم پیچی موتور

کاربرد هر یک از ابزار و لوازم مورد نیاز برای سیم پیچی موتور چیست؟

پیچ گوشتی

پیچ گوشتی از ابزار سیم پیچی موتور است. این وسیله برای باز و بسته کردن شیار ها و پیچ ها استفاده میشود.

سیم چین و انبردست

برای قطع نمودن سیم ها حین کار و همچنین خم کردن و نگه داشتن سیم ها از انواع گوناگون انبردست و سیم چین استفاده می شود.

آچار

آچار یکی از ابزار سیم پیچی موتور است. از انواع مختلف آچار مثل آچار فرانسه، آچار آلن برای باز و بسته کردن پیچ و مهره های شش گوش و چهار گوش استفاده می شود.

چکش

چکش یکی از ابزار سیم پیچی موتور است. چکش ها نیز به منظور بیرون آوردن سیم های سوخته داخل استاتور و انجام سیم پیچی موتور مورد استفاده قرار می گیرند.

دستگاه سیم پیچ دستی و اتوماتیک

از ماشین های سیم پیچ برای انجام فرآیند سیم پیچی به صورت دستی یا خودکار استفاده می شود. برای موتور های ساده و با ظرفیت کم میتوان از ابزار های ساده و به صورت دستی سیم پیچی را انجام داد.

بسیاری از کسب و کارهای بزرگ از ماشین های سیم پیچ اتوماتیک برای سرعت بخشیدن به فرآیند سیم پیچی استفاده می کنند. هزینه سیم پیچ با استفاده از دستگاه سیم پیچ اتوماتیک بسیار بیشتر از سیم پیچ دستی است.

سیم لاکی

سیم ها از یک رسانای الکتریکی و یک عایق الکتریکی به عنوان پوشش روی سیم برای انتقال پتانسیل الکتریکی از نقطه ای به نقطه دیگر ساخته می شوند.رسانای سیم معمولاً از مس، آلومینیوم و آلیاژهای آنها ساخته می شود.

انواع مختلف سیم از جمله سیم مفتولی، سیم کواکسیال و سیم روکش دار توسط افراد برای کاربردهای مختلف استفاده می شود. سیم لاکی از مس یا آلومینیوم ساخته شده و با یک لایه نازک عایق پوشانده شده است. سیم لاکی به دلیل ضخامت زیاد در سیم پیچی موتور استفاده می شود چرا که در صورت برخورد با یکدیگر جرقه نمی زند. این سیم ها نسبت به کابل های معمولی فضای کمتری را اشغال می کنند و به دلیل مقاومت در برابر حرارت بالاتر، بسیار مورد استفاده قرار می گیرند.

میکرومتر از ابزار سیم پیچی موتور

میکرومتر یکی از مهم ترین و دقیق ترین دستگاه های اندازه گیری است. میکرومترهای مختلفی برای اندازه گیری در صنایع مختلف طراحی و ساخته می شوند. قطعات اصلی میکرومترها شامل فک ثابت، فک متحرک، بدنه میکرومتر، استوانه مدرج، سیلندر متحرک، جغجغه هرزگرد میکرومتری و قفل کن اندازه می باشد.

میکرومترها به سه نوع ورنیه، دیجیتال، عقربه ای یا ساعتی تقسیم می شوند.
از آنجایی که میکرومتر قابلیت اندازه گیری ضخامت ورق ها و قطر سیم های نازک را با دقت یک صدم میلی متر دارد، برای اندازه گیری قطر سیم در سیم پیچ موتور نیز استفاده می شود. نحوه اندازه گیری قطر سیم ابتدا سیم را بین دو فک میکرومتر قرار دهید و سپس جغجغه را بچرخانید تا سیم دقیقا بین دو فک میکرومتر قرار گیرد. برای اطمینان از تناسب دقیق بین دو فک، به سادگی جغجغه را بچرخانید تا صدا ایجاد شود، در این حالت فک ها دیگر جلو نمی روند.

برای خواندن قطر اندازه گیری شده سیم، لازم است میکرومتر را مستقیماً در مقابل خود قرار دهید تا دچار اشتباه نشوید. مقدار را بر حسب میلی متر از خط کش مهره غلاف و مقدار را بر حسب صدم میلی متر از لبه کلاهک می خوانیم.

کولیکس از ابزار سیم پیچی موتور

برای اندازه گیری قطر و طول داخلی، خارجی و عمقی از کولیس استفاده می شود. کولیس ها در زمینه های مختلف پزشکی، مهندسی و فعالیت های عملی مختلف مانند موتورهای سیم پیچی کاربرد دارند. کولیس در انواع ورنیه یا معمولی، ساده و دستی یا ساعتی در بازار موجود است که نوع پیشرفته و دقیق آن کولیس دیجیتال می باشد.

عایق های الکتریکی و حرارتی

یکی از مراحل مهم در اجرای سیم پیچی با کیفیت، عایق بندی سیم پیچ موتور است. یک مرحله اولیه عایق کاری در سیم پیچی موتور انجام می شود و پس از اتمام کلاف بندی ها، مرحله نهایی عایق کاری مجدداً تکرار می شود. عایق های الکتریکی نقش مهمی در جداسازی الکتریکی بین شیارهای هادی در ولتاژهای مختلف دارند و عایق های حرارتی نقش مهمی در هدایت حرارتی دارند.

استفاده از عایق های الکتریکی و حرارتی از اتصال کوتاه و قطع شدن سیم پیچ جلوگیری می کند و در دماهای بالا دینام نمی سوزد و طول عمر دینام افزایش می یابد.

پولی کش

پولی کش که از یک محور اصلی و دو یا سه بازوی متصل در کناره ها تشکیل شده است، یکی از ابزارهای مورد استفاده در سیم پیچی موتور است. پولی کش به منظور بیرون آوردن هر نوع قطعه یا بلبرینگ بدون آسیب رساندن به قطعه به وسیله نیروی محرک مکانیکی به سمت بالا در سیم پیچی موتور مورد استفاده قرار می گیرد.

نخ بندی از مراحل مهم در سیم پیچی موتور

یکی از مراحل مهم در سیم پیچی موتور نخ بندی بوده که از نخ مخصوص سیم پیچی استفاده شده و به صورت دستی انجام می شود. لازم است از دستگاه های نخ بندی اتوماتیک با ویژگی های زیر استفاده شود:

• نخ بندی از نوع لانه زنبوری
• قابلیت کنترل تمام مراحل نخ بندی
• قابلیت تنظیم برای رفرنس های مختلف
• قابلیت تنظیم نخ بندی شیار ها به صورت دوبل و یک در میان
• نخ بندی شیار ها طبق نیاز مشتری
• استفاده از کلاهک قابل تنظیم روی کلاف استاتور برای حفظ نظم سیم پیچی

کاغذ عایق مخصوص سیم کشی

کاغذ های عایق بسته به نوع الکترو موتور، در دسته های مختلف Y تا C قسمت بندی شده اند که هر یک در دمای خاصی کاربرد دارند.

• عایق رده Y: 90 درجه سانتی گراد
• عایق ردهA: 105 درجه سانتی گراد
• عایق رده E: 120 درجه سانتی گراد
• عایق رده B: 130 درجه سانتی گراد
• عایق رده: F 155 درجه سانتی گراد
• عایق رده H: 180 درجه سانتی گراد
• عایق رده C: بالاتر از ۱۸۰ درجه سانتی گراد

سیم قلع و هویه

هویه یکی از تجهیزات اصلی سیم پیچی موتور است که برای انجام عملیات لحیم کاری و برای اتصال قطعات کوچک در مدارها و مقاومت در برابر خوردگی استفاده می شود. وظیفه ی لحیم کاری اتصال قطعات با ذوب سیم لحیم کاری است. برای لحیم کاری علاوه بر لحیم کاری و سیم قلع به ابزارهایی مانند روغن مخصوص، اسفنج نسوز برای تمیز کردن نوک لحیم و پایه برای نگهداری لحیم نیاز داریم.

سخن پایانی فنون برق

در این مقاله که از مقالات برتر فنون برق بود، به معرفی انواع سیم پیچی موتور و ابزار سیم پیچی آن پرداختیم. همان طور که خواندید، سیم پیچی موتور به نوعی سیم پیچی هادی الکتریکی اشاره دارد که برای تولید میدان مغناطیسی و به حرکت درآوردن روتورها در موتورهای الکتریکی استفاده می شود. هرچه سیم پیچ ها سفت تر تنیده شوند، گشتاور و نیروی تولید شده بیشتر شده و مقاومت نیز در سرعت های بالاتر افزایش می یابد. جهت ثبت نام در دوره آموزش سیم پیچی موتور از طریق سایت فنون برق اقدام کنید.

استفاده از برد های آماده یا روش PCB دستی از جمله روش‌ هایی هستند که شما می‌ توانید به راحتی از آنها استفاده کنید. بدون شک، ساخت برد الکترونیکی خود می‌ تواند به شما اجازه دهد تا ایده‌ های خلاقانه‌ تری در زمینه الکترونیکی بسازید و آنها را به واقعیت نزدیک کنید. پس به دستگاه خلاقیت خود اعتماد کنید و به ساخت برد الکترونیکی خود بپردازید.